ورزش در اسلام

ورزش از دیدگاه اسلام:

اسلام به ورزشکار به دیده احترام می‌نگرد. زیرا در این دین الهی هر عملی که انسان را در راه رسیدن به کمال یاری نماید ارزشمند خواهد بود بنابراین اگر ما غرضی از خلقت انسان را قرب به خداوند متعال بدانیم باید نقش و تأثیر ورزش را در رسیدن به این هدف عالی انسانی مورد توجه قرار دهیم.

چند سوال:

آیا بدون داشتن بدنی سالم نیرومند می‌توان عباداتی همچون جهاد در راه خدا و روزه را به خوبی انجام داد؟

آیا اگر بدن انسان با ورزش سالم شود بهتر نمی‌تواند به تکالیف الهی و حتی کارهای روزمره برسد

آیا همین موارد فوق برای ارزشمندی ورزش کفایت نمی‌کند.

پس اگر اسلام به امر ورزش تاکید دارد بخاطر اثرات خوب و سودبخش آن می‌باشد.

ورزش در قرآن:

قرآن کریم در مورد ورزش و اهمیت آن می‌فرماید:

وَ أعِدُّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوهٍ؛ سوره انفال آیه ۶۰ هر مقدار که می‌توانید در برابر دشمنان توانایی و قدرت کسب کنید وَ زادَهُ بَسطَهً فِی العِلمِ و الجِسم: (سوره بقره آیه ۲۴۷) خداوند حضرت طالوت را از نظر علم و قدرت بدنی وسعت بخشیده است خداوند در آیات فوق نیرومندی و قوای جسمی را کنار و قرین با جایگاه علم آورده گویا از نظر قرآن نوعی ارتباط بین کمال جسمی و آمادگی جهت کسب دانش، بینش، حکومت و قضاوت وجود دارد و نمونه بارز این آیات اینکه تمام پیامبران و حتی جانشینان آنها مثل حضرت علی(ع) از قدرت بدنی بالایی برخوردار بودند که در جنگها کی توان مقابله با او را نداشت یا فرزندش حضرت ابوالفضل(ع) که چه رشادتهایی در کربلا انجام داد که تمام امید لشکر حضرت سیدالشهداء بود که دشمن با وجود او جرأت نزدیک شدن به خیمه‌های حضرت را نداشت.

ورزش در احادیث:

اسلام برای تندرستی و سلامتی ارزش زیادی قائل است و به همین خاطر احادیث زیادی از ائمه و بزرگان دین وارد شده است.

احادیث:

پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: مومنی که قوی و نیرومند باشد از مومن ضعیف، بهتر و دوست داشتنی‌تر است: (الاسلام و الطب ص ۲۶۳) پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: خوشبختی برای کسی است که دین اسلام را پذیرفته و در آمدش او را تامین می‌کند و دارای بدنی توانا و قوی است. (بحارالانوار ج ۷۲)

حضرت علی(ع) می‌فرمایند: تندرستی و سلامتی از برترین نعمت‌هاست. (غررالحکم ج۱)

امام حسین(ع) می‌فرمایند: در تمام مدت عمر خود برای سلامتی و حفظ تندرستی بدن‌های خود کوشا باشید(تحف العقول)

در دوران قبل از اسلام ورزش از جایگاه خوبی برخوردار بوده به عنوان نمونه ورزش کشتی یادگار انبیاء و اولیاء الهی می‌باشد که حضرت آدم این علم را داشته و حضرت یعقوب فرزندان خود را به کشتی گرفتن تشویق می‌فرمودند.

ورزشهای اوایل اسلام

۱٫ تیراندازی: پیامبر(ص) می‌فرمایند: به فرزندان خود تیراندازی یاد بدهید که موجب سرشکستگی دشمن می شود که تیراندازی را می‌توان به آموزش نظامی تعبیر کرد (کنزالعمال ج ۱۶ ص ۴۴۳)

۲٫ اسب سواری:

پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند: بهترین بازیها ورزش‌ها در نظر خداوند متعال مسابقه اسب‌سواری و تیراندازی است (کنزالعمال ج ۴ – ص ۳۴۴)

۳٫ شنا:

پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: شنا کردن را به فرزندانتان بیاموزید.

۴٫ دوومیدانی و پیاده روی

عالی‌ترین ورزش اسلامی پیاده روی می‌باشد تا جایی که سعی بین صفا و مروه خانه خدا، خودنمادین و تمثیلی از پیاده روی به سوی حق می‌باشد.

۵٫ کشتی:

پیامبر اکرم(ص) امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به کشتی تشویق می‌کرد. ورزش کشتی از جمله ورزشهایی است که در آن صفات خوب انسانی مثل تواضع، ایثار، و از خودگذشتگی، احترام و… به علاقمندان آموزش داده می‌شود.

۶٫ شمشیر بازی

۷٫ ورزش وزنه‌برداری:

روزی پیامبر(ص) از کنار گروهی می‌گذشت دیدند که شخصی سنگ بزرگی را بر می‌دارد که همه از کار او شگفت زده می‌شوند و کسی جز او توانایی این کار را  ندارد ، پیامبر نزدیک رفته و فرمودند آیا می‌خواهید بگویم پهلوان چه کسی است پهلوان واقعی کسی است که در برابر جسارت و توهین شخص دیگر خویشتن‌داری نموده و صبر کند و بر نفس خود غلبه کند و با این کار شیطان نفس خود را توهین کننده را بشکند. (معانی الاخبار حدیث ۳۴۸)

۸٫ پرتاب سنگ و نیزه:

۹٫ ورزش و تفریحات سالم دیگر.

(انتظار قرآن و اسلام از ورزشکار (اخلاق ورزشی))

اوج توان جسمی و قدرت و ورزشکار باید به جایی برسد که عمل به ارزش‌های انسانی را برای خود تکلیف و سرمشق بداند و سرلوحه زندگی خود قرار دهد، که به گونه‌ای از انتظارات قرآن و اسلام می‌پردازیم.

۱٫ تقوا: گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست پس فرقی بین ملّیت، رنگ پوست و لهجه زبان و مرد و زن نیست.

۲٫ دانش و بینش

یک ورزشکار باید دارای دانش و بینش وسیع باشد قدرت جسمی ورزشکار و علم او مثل دو بال پرنده است داشتن یک بال هر چند قوی برای پرواز به قلّه سعادت کافی نیست.

۳٫ گذشت و بخشش:

یک ورزشکار باید در اوج قدرت و توانایی خود یک انسان می‌باشد یعنی اینکه وقتی کسی بر ا و پیروز شد در صدد انتقام‌جویی و صدمه زدن بر او نباشد به همین خاطر حضرت علی(ع) می‌فرمایند هرگاه بر دشمن پیروز شدی به شکرانه این پیروزی او را مورد بخشش و گذشت قرار بدهد.

۴٫ حمایت از مظلوم:

حضرت علی(ع) می‌فرمایند ای فرزندم (امام حسن(ع) و حسین(ع)) همواره دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید (نهج البلاغه ص ۹۷۷)

شکرانه بازوی توانا                بگرفتن دست ناتوان است

۵٫ غلبه بر هوای نفس

یک ورزشکار باید بتواند در اوج قدرت بر هوای نفس خود غلبه پیدا کند.

پیامبر (ص) می‌فرمایند:

همانا پهلوان و شجاع کسی نیست که بر مردم پیروز شده است بلکه پهلوان کسی است که بر نفس خود پیروز گردیده است.

۶٫ توجه به ارزش‌های انسانی و اخلاقی

با ظهور اسلام و آمدن دین مبین اسلام که دینی کامل برای جهان و جهانیان می‌باشد یک مسلمان مخصوصاً ورزشکاران که از نعمت قدرت و سلامتی جسم بهره‌مند هستند باید فرمانهای دین مبین اسلام را جامه عمل بپوشانند یکی از این فرمانها داشتن روحیه پهلوانی و انسانی است یعنی اقدام به هم‌نوعان، کمک به دیگران، توجه به ضعیفان…

در این صورت است که یک ورزشکار سبب جلب رضایت و خشنودی حق‌تعالی شد، بلکه به مقام و منزلتی خواهد رسید که حتی بعد از مرگ هم نامش و رفتارش سرلوحه دیگران می‌شود.

گر بر نفس خود امیری مردی               بر کور و کر از نکته نگیری مردی

مردی نبود فتاده بر پای زدن               گر دست فتاده‌ای بگیری مردی

پس یک ورزشکار قبل از اینکه قهرمان شود باید قهرمان در اخلاق و رفتار باشد و زکات پیروزیش را نیکی کردن به دیگران و احسان و گذشت قرار دهد.

فواید و اهداف ورزش

۱٫ قدرت انقباض: نظم ضربات قلب و حرکات تنفسی، پس از مدتی ورزش کردن بهتر می‌شود.

۲٫ گنجایش ریه‌ها بیشتر می‌شود و اکسیژن بیشتری به بدن می‌رسد.

۳٫ در اثر ورزش کردن، بدن بهتر از مواد غذایی خود استفاده می‌کند.

۴٫ با ورود اکسیژن بهتر و بیشتر به بافتهای بدن، رشد و نمو بهتر انجام می‌گیرد.

۵٫ قوه دفع و جذب بهتر می‌شود.

۶٫ از بوجود آمدن خستگی، زیاد شدن ضربات قلب و تنفس، تنگی ناگهانی جلوگیری می‌کنند.

۷٫ جریان خون سریع‌تر صورت می‌گیرد.

۸٫ کارهای روزانه با شادابی فراوان پیش می‌رود و ورزشکار کمتر به ضایعات عروقی مبتلا می‌شود و از سکته‌های قلبی جلوگیری می‌کند.

نتایج اجتماعی، اخلاقی، روانشناسی ورزش

۱٫ اعتماد به نفس در ورزشکار بیشتر است.

۲٫ روحیّه بشاش، شاداب و خندانی در افراد ورزشکار حاکم است.

۳٫ تواضع و فروتنی ورزشکار زیاد می‌شود که تواضع ورزشکاران ایرانی زبانزد همگان می‌باشد.

۴٫ ایثار و از خودگذشتگی و روحیه خدمت به مستضعفان و هم‌نوعان.

۵٫ به جهت پرداختن به ورزش از پرداختن به مسائل غیر هنجاری و غیر اخلاقی و اجتماعی در امان هستند.

۶٫ احترام به بزرگتر در ورزش یک اصل است.

۷٫ ورزش یکی از مهم‌ترین عوامل بازدارنده از مفاسد اخلاقی و اجتماعی است.

۸٫ تبیین و تبلیغ دین اسلام و اخلاق دینی از طریق ورزش خیلی بهتر انجام می‌شود.

علل بروز مشکلات جسمی

۱٫ عدم تحرک و فعالیت بدنی.

۲٫ سوء تغذیه و عدم رعایت مسائل بهداشتی.

۳٫ فعالیت‌های بیش از حد بدن.

۴٫ فعالیت و حرکات غلط ورزش.

۵٫ ورزش مناسب نکردن، عده‌ای از مردم بخاطر عدم تحرک، زیادی وزن، چاقی مفرط- ضعف عضلات و… زود خسته می‌شوند و نفس‌نفس می‌زنند همه این افراد با روی آوردن به ورزش می‌توانند این بیماری‌ها را درمان کنند.

بهترین ورزشها و اثرات معجزه آسای آن

الف) پیاده روی: پیاده‌روی تنها ورزشی است که از آن می‌توان به عنوان یک ورزش مشترک در بین تمام سنین نام برد حتی برای خانمهای خانه‌دار پیاده‌روی بهترین ورزش به شمار می‌رود در قرآن و روایات و علم پزشکی تاکید زیادی به پیاده‌روی شده است زیرا که در این ورزش به دلیل فشار کم به بدن و مفاصل، قلب و اندام بدن موقعیت بهتری را برای رشد و تقویت عضلات ماهیچه دارند.

ب) دویدن یا دوی آرام:

روش صحیح این ورزش بدین صورت است که به آرامی صورت می‌گیرد و هر چه ورزشکار رو به پایان می‌رسد از سرعت خود کاسته تا جایی که می‌تواند یک یا دو دقیقه پایانی ورزش خود را به صورت راه رفتن انجام دهد و این ورزش را مادر ورزشها نامیده‌اند هنگام دویدن تمام بدن مستقیم و گردن کشیده، سینه را به طرف جلو داده، آرنج‌های هر دو دست به پهلو چسبیده باشد با نوک پنجه برود قدمها متوسط و آهسته باد و از راه بینی نفس کشیده و مقابل خود را نگاه کند و کسی که تازه شروع کرده باید از روزی ۳۰ دقیقه شروع کند و به روزانه بیست دقیقه ختم کند.

ج) کوهنوردی

د) شنا پیامبر(ص) می‌فرمایند بهترین سرگرمی برای مرد با ایمان شنا است (میزان الحکمه حدیث ۱۸۰۶۹)

اهداف ورزش

حضرت علی(ع) در دعای کمیل هدف از ورزش را در یک عبارت زیبا و دلنشین چنین می‌فرماید:

یا رب قو علی خدمتک جوارحی (پروردگارا اعضاء و اندام ما را در طریق خدمتت نیرومند گردان)

اوج رشد ورزش در این است که صفات انسانی، تواضع، فروتنی و ظلم ستیزی و… در ورزشکار رشد و افزایش یابد و علاوه بر پل قرار دادن سلامتی جسم خود را در راه خدمت به خدا و خلق خدا، بر نفس خود غلبه کند.

ورزش بانوان

تمامی مخلوقات خداوند به نوعی نیازمند تحرک بدنی مناسب هستند و اسلام یکی از طرفداران فعالیت بدنی بشر اعم از زن و مرد کوچک و بزرگ است به زن به دیده احترام می‌نگرد تا جایی که در قرآن سوره‌هایی (نساء- مریم) به نام ایشان آمده است. کف حجاب، آرایش، بی‌بند و باری، آزادی زن به معنای غربی، اختلاط مرد و زن در محافل، پوشیدن لباسهای تنگ و بدن نما همه و همه زمینه را برای تخریب جامعه اسلامی فراهم می‌کند و مضرهای زیادی به بار می‌آورد.

جایگاه بانوان در قرآن و احادیث:

خلقت یکسان مرد وزن:

قرآن می‌فرماید: ای مردم بترسید از پروردگار خود آن خدایی که همه شما را (مرد و زن) از یک نفس و تن بیافرید (سوره نساء آیه ۱)

برابری مرد و زن:

قرآن می‌فرماید:

به یقین مردان مسلمان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان، خداوند برای همه آنها مغفرت و پاداش یکسان فراهم ساخته است.

پوشش زنان

رسول خدا(ص) می‌فرمایند: پاکدامنی زیور زنان است.

حضرت علی(ع) می‌فرمایند: در آخرالزمان که به قیامت نزدیک است و بدترین زمانهاست زنانی پیدا می‌شوند که خود را آرایش می‌کنند حجاب ندارند، دین ندارند، در فتنه‌ها وارد می‌شوند به شهوات گرایش دارند و محرمات را حلال می‌شمارند اینان در جهنم جاویدانند.

فتاوای مراجع تقلید پیرامون ورزش بانوان:

بی شک بانوان به عنوان یک انسان مختار، در محدوده خود اختیاراتی دارند دارند و دارای حقوقی هستند که از دیدگاه اسلام محترم شمرده شده است اما نظر مراجع درباره ورزش بانوان در محافل زنانه بالاتفاق چنین فرموده‌اند.

نفس ورزش برای بانوان مانعی ندارد.

اما اگر در محافلی که مردان هم حضور دارند بخاطر مفاسدی که دارد جایز نیست.